28 kwietnia jak co roku obchodzimy Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy!

W tym roku to cykliczne święto przebiega pod hasłem: „Bezpieczna praca podstawowym prawem każdego pracownika (oryg. A safe and healthy working environment is a fundamental principle and right at work).

Wydaje się dość oczywiste! Żyjemy w dobie dobrostanu, dbania o pracownika holistycznie, na wszystkich poziomach.

Jednocześnie, na całym świecie, ale również w naszym kraju często #bezpieczeństwo pracowników jeszcze nie jest traktowanie jako podstawa i fundamentalne prawo. Dlatego wielka rola pracowników służb #BHP, by edukować i wspierać pracodawców, managerów i pracowników, jakie są ich zadania i odpowiedzialności w tym zakresie. Tylko trzymając się właściwego rozłożenia ról i odpowiedzialności wewnątrz organizacji można wdrożyć i utrzymać bezpieczne środowisko pracy. Nie wszystko, co ma w nazwie „BHP” jest zadaniem służby BHP.

Kodeks pracy nakłada, głównie w Dziale X, pewne zadania na poszczególne grupy, przede wszystkim pracodawców i osoby kierujące pracownikami, ale też na pracowników. Jest w nim również mowa o konieczności, w pewnych przypadkach, utworzenia służby BHP wewnątrz organizacji. W pewnych przypadkach, czyli bez służby BHP – nadal te obowiązki na pracodawcy i managerach ciążą. Przecież, jeśli dochodzi do nałożenia mandatu lub skierowania wniosku do sądu, nie dotyczą one służby BHP, tylko pracodawcy i ewentualnie całego łańcuszka hierarchii osób zarządzających.

Dodatkowo, służba BHP jest jednym z zawodów regulowanych w Polsce. By pracować w tej roli trzeba spełnić pewne wymogi formalne np. wykształcenie, określone są nazwy stanowisk w zależności od stażu oraz istnieje dedykowane Rozporządzenie w sprawie służby BHP, określające jej 22 zadania. Przywołany akt prawny jest leciwy (1997 rok) i trochę nie nadąża za oczekiwaniami wobec nowoczesnej służby BHP, co też zawsze staram się podkreślać. Dziś oczekuje się nie tylko „organu doradczo-kontrolnego”, ale realnego wsparcia, współpracy w rozwiązywaniu problemów, rozwoju w obszarze #kulturabezpieczeństwa czy #wellbeing.

Natomiast spis zadań powstał po to, by nie obarczać właśnie tych pracowników zadaniami, za które odpowiadać powinni przełożeni lub inne osoby/działy w organizacji. I to jako podstawowe założenie jest jak najbardziej słuszne. Często jednak wciąż pracownicy służby BHP wykonują ocenę ryzyka zawodowego, zlecają badania lekarskie pracowników czy przydzielają środki higieniczne…

Bezpieczne i zdrowe środowisko pracy jest efektem współpracy, począwszy od organów stanowiących prawo krajowe i międzynarodowe, poprzez instytucje edukacyjne, społeczeństwo, pracodawców, organizacje związkowe, pracowników we wszystkich zawodach i rolach w organizacjach.

Aby to wspierać, w trakcie Międzynarodowej Konferencji Pracy w czerwcu 2022 r. zdecydowano o włączeniu kwestii bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy do podstawowych zasad i praw w pracy.  W konsekwencji, Konwencja nr 155 dotycząca bezpieczeństwa i zdrowia w pracy oraz Konwencja nr 187 dotycząca ram promocyjnych bezpieczeństwa i zdrowia w pracy zostały uznane za konwencje fundamentalne. Ostatecznie więc Deklaracja ILO (MOP) – określająca zasady i prawa zawarte w Konstytucji MOP oraz Deklaracji Filadelfijskiej – zawiera pięć kategorii podstawowych zasad i praw w pracy:

1.     wolność zrzeszania się i skuteczne uznanie prawa do rokowań zbiorowych

2.     eliminacja wszelkich form pracy przymusowej lub obowiązkowej

3.     skuteczne zniesienie pracy dzieci

4.     eliminacja dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu

5.     bezpieczne i zdrowe środowisko pracy.

Jak każdy z nas może się przyczyniać na co dzień do zastosowania tego w praktyce?

• Zawracając uwagę na bezpieczeństwo swoje otoczenie, w pracy i poza nią np. na drodze
• Reagując, jeśli coś zarówno w kwestii technicznej, organizacyjnej czy zachowań innych osób (nie tylko współpracowników) jest niebezpieczne, również poza pracą np. przechodząc obok budowy
• Stosując się do zasad i przepisów BHP w miejscu pracy
• Umożliwiając swobodny wyboru rodzaju pracy, zawodu i roli, bez uprzedzeń związanych np. z płcią
• Blokując możliwości i zgłaszając wystąpienia wszelkich działań odwetowych w przypadkach zgłoszeń nieprawidłowości
• Czy wreszcie, codziennymi decyzjami zakupowymi - unikając produkcji podmiotów wykorzystującymi pracę nieletnich, czy nieweryfikowane procesy technologiczne.

Jakie są Twoje zadania i role w kontekście zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy? Daj znać czy nasz je i wiesz jak zadziałać w praktyce?!